Wat is flexibilisering van de arbeidsmarkt?
De flexibilisering van de arbeidsmarkt is een verzamelnaam voor alle ontwikkelingen die ertoe leiden dat personeel in vaste dienst wordt vervangen door flexibele arbeidskrachten. Dit kunnen werknemers zijn met een tijdelijk dienstverband, maar ook oproepkrachten, uitzendkrachten, interimmers, freelancers en zzp’ers.
In Nederland heeft tegenwoordig bijna 30% van de werkenden een flexibel dienstverband. Met name de afgelopen twintig jaar is het aantal flexibele werknemers fors gestegen: van 1,1 miljoen naar 2,7 miljoen. Het opvallende is dat deze verschuiving in vrijwel alle sectoren plaatsvindt. Waar voorheen met name branches met veel seizoenswerk het van tijdelijk personeel moesten hebben, zoals de horeca, neemt flexibele arbeid nu overal toe. Daarmee lijkt er sprake te zijn van een onomkeerbare trend op de arbeidsmarkt.
Waarom flexibiliseert de arbeidsmarkt?
De toenemende flexibilisering is vooral het gevolg van wisselende economische omstandigheden. Voordeel is dat een flexibele arbeidsmarkt in moeilijke tijden een impuls geeft aan de economie door meer werk te creëren en werkgevers minder risico te laten lopen. Door de huidige krapte op de arbeidsmarkt is het voor werkgevers moeilijk om nieuw personeel aan te trekken, zeker in kraptesectoren. Je zou daarom verwachten dat werkgevers - om meer personeel aan te trekken en vast te houden - naast hogere lonen ook meer vaste contracten zouden aanbieden. Vooralsnog lijken werkgevers echter weinig gebruik te maken van deze optie. Werkgevers zijn door de economische onzekerheid, stijgende energieprijzen en toenemende inflatie nog steeds voorzichtig met het aanbieden van vaste contracten.
Ook onder werknemers groeit de behoefte aan flexibiliteit. Door de hoge werkloosheid van een paar jaar geleden was de keuze voor tijdelijk werk of een baan als zzp’er nog vaak noodgedwongen. Tegenwoordig kiezen steeds meer werkenden bewust voor een flexibele baan, bijvoorbeeld als zzp'er of freelancer. Nederland telde in 2023 1,2 miljoen zzp'ers (dat is 13% van het aantal werkenden) Bovendien is veertig jaar bij dezelfde werkgever allang niet meer de norm. Jongere generaties hechten meer waarde aan zaken als zelfontplooiing, nieuwe ervaringen en een goede balans tussen werk en privé.
De voordelen van flexibilisering
Flexibele arbeid biedt veel voordelen voor werkgevers. Je kunt bijvoorbeeld beter inspelen op wisselende economische omstandigheden. Werknemers met een vast dienstverband hebben in Nederland veel rechten, wat aanzienlijke risico’s meebrengt voor je bedrijf. De belangrijkste redenen om voor flexibele arbeidskrachten te kiezen, zijn:
- Het opvangen van een onzekere hoeveelheid werk
- Tijdelijke behoefte aan specialistische kennis
- Flexibel inspelen op de veranderende marktvraag
- Verlengen van de proeftijd van medewerkers
- Veranderende wet- en regelgeving
- Minder risico’s en lagere kosten (bijvoorbeeld in geval van langdurige ziekte)
Tijdelijke arbeidskrachten kunnen zo een belangrijke rol spelen bij toekomstbestendig personeelsbeleid, strategische personeelsplanning en mobiliteit. Het is dus niet zo verwonderlijk dat werkgevers hun flexibele schil steeds meer vergroten. Onder meer door de inzet van flexwerkers, tijdelijke dienstverbanden, eigen interimpools en de inhuur van zzp’ers en tijdelijke specialisten. Er zijn echter ook grenzen aan flexibilisering: in sectoren waar een groot tekort is aan personeel, zie je juist weer meer vaste dienstverbanden.
De uitdagingen van flexibilisering
De toename van flexibele dienstverbanden kan ook onzekerheid meebrengen voor je bedrijf. Het is moeilijker om werknemers met een tijdelijk dienstverband te binden aan je organisatie. De kans dat ze voortijdig vertrekken is groot. Daarnaast bestaat het risico dat je tijdelijke medewerkers minder betrokken zijn en minder openstaan voor persoonlijke ontwikkeling. Of je dat je zelf minder aandacht besteedt aan de ontwikkeling van tijdelijke krachten. Tegenstanders van flexibilisering menen bovendien dat het hoge percentage flexibele arbeid de economie hindert. Het zou de loongroei drukken en leiden tot grote verschillen in arbeidsvoorwaarden. Het is dus belangrijk dat flexibilisering samengaat met goed werkgeverschap en voldoende zekerheid voor flexwerkers.
Rol van de overheid: Wet Arbeidsmarkt in Balans
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de wet Meer zekerheid Flexwerkers gepubliceerd. Dit wetsvoorstel bevat verschillende maatregelen die gericht zijn op het vergroten van de zekerheid en rechten van flexwerkers, terwijl tegelijkertijd enkele vormen van flexibiliteit worden beperkt. De verwachting is dat in de loop van 2024 de wet zal worden ingevoerd.
Hoe profiteer je optimaal van de flexibele arbeidsmarkt?
Punt blijft dat werkgevers, ook met de nieuwe maatregelen in het verschiet, voldoende flexibel willen blijven. Als bedrijf wil je natuurlijk het beste halen uit de mogelijkheden die flexibele arbeid te bieden heeft. Daarom geven we je hier enkele tips:
- Kijk kritisch naar je personeelsbestand en je personeelsvraag op de korte en middellange termijn. Welke functies kun je het beste invullen met vaste dienstverbanden en welke met flexibele arbeid? Denk daarbij niet alleen aan tijdelijke dienstverbanden, maar ook aan de inhuur van specialisten, zzp’ers en flexwerkers. Maak dit onderdeel van je strategische personeelsplanning.
- Bij veel tijdelijk of seizoenswerk kunnen je personeelskosten snel oplopen als je mensen in dienst neemt. In dat geval kan het financieel aantrekkelijk zijn om een uitzendbureau in te schakelen, bijvoorbeeld om pieken in te vullen. Maak een goede kostenafweging tussen de verschillende mogelijkheden van flexibele arbeid.
- Heb je veel mensen in tijdelijke dienst? Vergeet dan niet om ook deze werknemers te binden en te boeien. Een vast contract is allang niet meer de enige manier. Je kunt personeel ook op andere manieren motiveren en voldoende zekerheid bieden. Bijvoorbeeld met goede arbeidsvoorwaarden op het gebied van training en coaching.
Wat kan MF voor je betekenen?
Bij MF vinden wij het belangrijk dat je als werkgever voldoende flexibel bent. Zodat je organisatie slagvaardig is en goed kan anticiperen op de verschillende ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. We denken daarom graag met je mee over flexibele personeelsoplossingen. Daarnaast streven wij naar maximale zekerheid en ontwikkelingsmogelijkheden voor onze flexwerkers. Persoonlijke aandacht voor opdrachtgever en flexwerker staat bij ons dan ook voorop.
